Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych (FASD) to ogólny termin, który odnosi się do różnorodnych skutków rozwojowych występujących u potomstwa matek spożywających alkohol w okresie ciąży. Te konsekwencje mogą obejmować zaburzenia rozwoju fizycznego, psychicznego, zachowania i procesów uczenia się, a także mogą utrzymywać się przez całe życie. 

Do FASD zaliczyć można:

• FAS (Fetal Alcohol Syndrome) – Zespół Alkoholowy Płodowy,
• pFAS (partial Fetal Alcohol Syndrome) – Częściowy Zespół Alkoholowy Płodowy,
• inne diagnozy, takie jak na przykład Encefalopatia niepostępująca z ekspozycją na alkohol, Zaburzenia neurobehawioralne z ekspozycją na alkohol (czasem określane jako ARND – Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder), Poalkoholowe zaburzenia układu nerwowego, FAE (Fetal Alcohol Effect) – Efekt Alkoholowy Płodowy, czy Wady Wrodzone Spowodowane Alkoholem – Alcohol Related Birth Defects (ARBD).

Istnieje różnorodność terminów wynikająca z różnych klasyfikacji używanych przez specjalistów, ale wszystkie one łączy wspólna etiologia, związana ze spożywaniem alkoholu przez matkę w okresie ciąży.

FASD – twarz chorego

Charakterystyczne cechy dysmorficzne twarzy u osób z FASD (Fetal Alcohol Spectrum Disorders) mogą obejmować różne elementy, choć ważne jest zaznaczenie, że nie wszystkie jednostki z FASD muszą wykazywać te cechy, a ich nasilenie może być zróżnicowane. FASD – twarz chorego charakteryzują:

• krótki nos: często obserwuje się nos o krótkiej długości w porównaniu z normą,

• wąskie szczeliny oczne: oczy mogą być bliżej siebie, co nadaje twarzy charakterystyczny wygląd.

• wydzielona górna warga: górna warga może wydawać się bardziej płaska lub wyróżniać się.

• mała głowa: głowa może być mniejsza niż u osób bez narażenia na alkohol w okresie prenatalnym.

• nieprawidłowy kształt ucha: uszy mogą mieć nieprawidłowy kształt lub być umieszczone niżej niż zazwyczaj.

Cechy te nie są jednoznaczne i nie występują u wszystkich osób z FASD. Ponadto, istnieją różne formy FASD, takie jak pełny zespół FAS, częściowy zespół FAS (pFAS) oraz inne diagnozy, a cechy mogą się różnić w zależności od konkretnego przypadku. Ostateczna diagnoza FASD wymaga kompleksowej oceny klinicznej i diagnostycznej przeprowadzonej przez specjalistów.

Czy zespół FASD jest uleczalny?

Zespół FASD nie jest uleczalny. Skutki narażenia na alkohol w okresie prenatalnym są trwałe, a zmiany w rozwoju fizycznym, psychicznym i neurobehawioralnym mogą być trudne do odwrócenia. Jednakże, mimo że nie ma specyficznej kuracji, istnieją różne strategie i interwencje, które mogą pomóc w zarządzaniu objawami i poprawie jakości życia osób z FASD.

• Indywidualne plany edukacyjne: dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka plany edukacyjne, z uwzględnieniem specjalnych środków wsparcia edukacyjnego,
• terapia zachowania i psychologiczna: pomoc w radzeniu sobie z trudnościami behawioralnymi i emocjonalnymi,
• terapia zajęciowa i fizyczna: wspomaganie rozwijania umiejętności motorycznych i koordynacji ruchowej,
• wsparcie społeczne: tworzenie bezpiecznego otoczenia społecznego i wsparcie społeczności dla jednostek z FASD,
• terapia mowy i komunikacji: pomoc w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych.

Chociaż nie ma uleczalnej terapii, odpowiednie wsparcie i zarządzanie objawami mogą znacząco poprawić jakość życia osób z FASD oraz pomóc im w lepszym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Wczesne rozpoznanie i interwencje również odgrywają kluczową rolę w skutecznym zarządzaniu tym zespołem.

Gdzie uzyskać profesjonalne wsparcie w zakresie diagnostyki zespołu FASD?

Wielkopolskie Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance jest wyspecjalizowanym ośrodkiem, oferującym kompleksową diagnozę oraz terapię osób dotkniętych zaburzeniem spowodowanym spożywaniem alkoholu w ciąży (FASD). Dysponujemy doświadczonym zespołem specjalistów, w tym fizjoterapeutami, pediatrami, psychologami oraz logopedami, którzy skupiają się na kompleksowej opiece nad pacjentami.

Oprócz indywidualnych sesji terapeutycznych organizujemy również warsztaty skierowane do opiekunów i rodziców osób z FASD. Mają one na celu zwiększenie świadomości na temat specyfiki zachowań dzieci dotkniętych tym zaburzeniem, jak również dostarczenie narzędzi do lepszego zrozumienia i radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.

Aktywnie promujemy edukację w zakresie FASD, oferując turnusy terapeutyczne, które pozwalają na intensywną i spersonalizowaną opiekę nad pacjentami. Zachęcamy do kontaktu z Ośrodkiem Diagnostyki i Terapii FAS/FASD, aby uzyskać więcej informacji na temat dostępnych usług oraz możliwości współpracy. Dzięki takiemu podejściu stajemy się ważnym wsparciem dla osób dotkniętych FASD oraz ich rodzin.